ارزیابی شایستگی مراتع هندوان خوی برای چرای مشترک گوسفند و بز

پژوهش حاضر با هدف ارزیابی شایستگی مراتع هندوان برای چرای مشترک گوسفند و بز در استان آذربایجان غربی انجام شد. ابتدا بر مبنای دستورالعمل فائو (1991)، شایستگی تیپ‌های گیاهی تعیین گردید. سپس با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP)، تیپ‌های گیاهی از نظر چرای دام اولویت‌بندی و درجه اهمیت هر یک از معیارها و شاخص‌های موثر مشخص شد. نتایج ارزیابی نشان داد؛ 32/5 درصد مراتع در طبقه شایستگی S1، 04/7 درصد در طبقه S2، 46/48 درصد در طبقه S3 و 18/39 درصد در طبقه غیرشایسته (N) قرار دارد. معیارهای حساسیت خاک به فرسایش، منابع آب و تولید علوفه به ترتیب بیشترین محدودکنندگی را برای چرای دام داشت. شاخص‌های سازند زمین­شناسی، حد بهره‌برداری مجاز، فاصله از منابع آب و شیب نیز به ترتیب بیشترین درصد کاهش­‌دهندگی شایستگی را در تیپ‌های گیاهی داشتند. نتایج اولویت‌ استفاده از تیپ‌­های گیاهی نشان داد؛ تیپ گیاهی Festuca ovina- Agropyron trichophrum با ارزش سازگاری 90/2، بیشترین و تیپ گیاهی Astragalus aureus- Stipa hohenkeriana با ارزش سازگاری 27/1، کمترین اولویت را برای چرای دام دارند. تولید علوفه و ظرفیت چرا با درجه اهمیت 751/0، نسبت به معیارهای حساسیت خاک به فرسایش و عوامل فیزیکی، ارزش تعیین­‌کنندگی بیشتری در اولویت استفاده از تیپ‌های گیاهی داشت. شاخص‌های حد بهره‌برداری مجاز، علوفه در دسترس، کمیت منابع آب و زمین­‌شناسی نیز بیشترین اهمیت را داشتند. بر همین اساس در طراحی دستورالعمل تعیین شایستگی مراتع برای چرای دام و ارزیابی قابلیت آن و همچنین تعیین اولویت استفاده از تیپ‌های دارای کلاس شایستگی یکسان، باید به آنها توجه بیشتری شود.